SOMSACK SAMACHITTO BHIKKHU: May 2017

ประวัติพระสมศักดิ์ สมจิตฺโต

พระสมศักดิ์ สมจิตฺโต (วิไลผล) เกิดเมื่อวันอาทิตย์ ที่ 2 เดือนพฤษภาคม พ.ศ.2532 เชื้อชาติลาว สัญชาติลาว เกิดที่บ้านดอนเงิน อำเภองอย จังหวัดหลวงพระบาง ประเทศ สาธารณรัฐ ประชาธิปไตย ประชาชนลาว บิดาชื่อ นายคำผาย วิไลผล (เสียชีวิต) มารดาชื่อ นางบัววอน วิไลผล อัตมาเป็นบุตรคนที่ 4 มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน 5 คน คือ 1.นายโกวิ่น วิไลผล 2.นายอินทะสอน 3.นายวิสิทธิ์ วิไลผล 4.พระสมศักดิ์ วิไลผล และ 5.นายสมพงศ์ วิไลผล พี่ชายทั้ง 3 คน มีแต่งงานแล้ว น้องชายก็ทำงาน แยกย้ายกันไปทำการทำงานสร้างครอบครัว โยมแม่อาชีพทำสวนอยู่ที่บ้าน

ครอบครัววิไลผล (คนโตนับจากขวามาซ้าย)

เรื่องราวตั้งแต่วัยเด็ก

ภาพโรงเรียนบ้านดอนเงินที่เรียนอยู่ชั้นประถม

ตอนเป็นเด็กเวลาทำอะไรจะเชื่อฟังพ่อแม่ทุกอย่าง เวลาพ่อแม่ไปไร่ไปสวนก็จะไปกับพ่อแม่ทุกครั้ง เวลาพ่อแม่บอกให้ดูแลน้องก็จะดูแลอย่างดีไม่เล่นก็พาไปด้วย เวลาว่าง ๆ ก็จะพาเพื่อนไปเล่นยางบ้าง ตัดกิ่งไม้มาทำลูกข่างเล่น จัดไม้มาทำเป็นดาบไล่ตีกันเล่น ว่ายน้ำแข่งกัน เล่นทุกอย่างยกเว้นยาบ้า สุรา และบุหรี่ ชอบเล่นไพ่ เช่น เวลาบ้านญาติหรือคนในบ้านคลอดลูกเขาก็จะมีพิธีกรรมนั่งคำเดือน หรืองานเฮือนเย็น (งานศพ) ก็จะเอาไพ่มาเล่นกันเป็นประจำ ทีแรกก็เล่นไม่เป็น ผู้ใหญ่พาเล่นเราก็อยากจะเล่นด้วย เพราะเห็นว่ามันมันสนุกดี เล่นเอาลูกอมบ้าง กินน้ำบ้าง แต่ไม่เล่นเอาสะตาง ชอบปกป้องน้องชายตัวเองไม่ให้คนอื่นมารังแก มีอยู่วันหนึ่งพากันไปเล่นยาง น้องชายยิงแม่นมากไปเลยทีไรได้ทุกครั้งเลย ไอ้คนแพ้หาว่าน้องชายเราขี้โกง หาว่ายืนเลยเส้นขีด ไม่รู้จริงหรือเปล่า สุดท้ายก็ผิดหัวกันจนได้ จะต่อยกันไอ้เราเป็นพี่ชายก็ต้องเข้าไปห้ามไม่ก็ยอมสุดท้ายก็เจ็บทั้งคู่ เป็นคนที่ไม่ชอบให้คนมาดูถูก เป็นคนที่มีความอดทนสูงเวลาทำอะไรก็ต้องทำให้มันเสร็จ ไม่ชอบทิ้งไว้แล้วค่อยมาทำต่อ บางครั้งก็เอาแต่ใจถ้าพูดกับใครแล้วไปฟังไม่ตามใจก็จะทำคนเดียว เช่น พ่อแม่บอกไปหาปลา ให้เราชวนคนนู้นคนนี้ไปขัดท้ายให้หรือไปช่วยพายเรือ ส่วนคนทึ่จะให้ไปด้วยมันก็ไม่ยอมอยู่ท้าย ถ้าให้เราอยู่ท้ายมันก็ไม่ได้ดั่งใจ จำเป็นตัดสินใจไปคนเดียว แต่พ่อแม่ก็เป็นห่วงไม่อยากให้ไปคนเดียวกลัวจะได้รับอันตราย บางครั้งไปคนเดียวก็กลลับมาดึกจนบางครั้งพ่อแม่เรียกหา ชีวิตตอนวัยเด็กก็เป็นอย่างนะครับ สิ่งที่ประทับใจมากที่สุดก็คือการที่ได้ไปใช้ชีวิตอยู่กับคุณปู่-คุณย่า อยู่คนละบ้านกัน เวลาไปเยี่ยมท่านก็จะขับเรือไปขึ้นไปเอง บ้างครั้งก็ไปช่วยงานญาติๆ ทำนา เลี้ยงควาย เพราะที่บ้านไม่มีที่ทำไร่ทำนา มีที่ดินก็ทำสวนหมดปลูกไม้สักใส่หมด ปลูกกล้วยบ้าง ผักสวนครัวบ้าง ส่วนมากจะทำค้าขายกัน ซื้อเครื่องป่าของดงวันที่เขาเปิดตลาด คนชาวเขาก็จะสะพายของมาแลกเสื้อผ้าเครื่องอุปโภคบริโภค ยาหลวง และน้ำมันไต้ตะเกียง ได้ข้าวเปลือก เครื่องป่าของดงก็เอาไปขายต่อ บางครั้งก็มีแม่ค้ามาซื้อที่บ้านทำอยู่อย่างมา 20 กว่าปี เพื่อหาเงินเลี้ยงลูก 5 คน คิดไปก็นึกสงสารพ่อแม่ทำงานหนักมาก ต้องตื่นแต่เช้าๆ มือ หาบเครื่องลงเรือเอาไปขายต่างบ้าน หาบของขึ้นๆลงๆ เป็นประจำ เวลาไม่มีเรียนผมก็จะไปค้าขายกับพ่อแม่ทุกครั้ง เป็นการแบ่งเบาภาระช่วยพ่อแม่ได้อย่างมาก แต่ที่หนักที่สุดคือแบกข้าวเปลือกและถังน้ำมัน บางครั้งก็จ้างคนงานจ้างแบกมาตลอด และช่วงที่อยู่กับคุณตา-คุณยายก็จะช่วยท่านเลี้ยงควาย และทำนา อยู่บ้านตายายมีเพื่อนเยอะกว่าบ้านตัวเอง ตอนวัยเด็กสนุกและมีความสุขมาก อยู่กับคุณตาคุณยายกับญาติพี่น้องก็มีความสุข หาเช้ากินค่ำไปตามภาษาชาวบ้าน คุณตาคุณยายก็รักหลานทุกคน เพราะหลานๆ มีแต่ผู้ชายเป็นส่วนมาก มีกำลังพอที่จะช่วยงานได้ก็พาไปเลี้ยงควาย มีทั้งควายที่โยมพ่อ-แม่ซื้อมาให้เลี้ยงอยู่กับควายญาติๆ อยู่ที่นั่นต้องตื่นแต่เช้าทุกวัน เพราะจะต้องเอาควายไปกินหญ้าแล้วก็ไปนา ไปกินข้าวเช้าอยู่เถียงนา ตอนเย็นขากลับก็จูงควายกลับมาบ้าน บางครั้งก็หาปูหาปลากลับบ้านมาด้วยทำอยู่อย่างเป็นประจำทุกครั้งที่มาอยู่กับคุณตาคุณยายจะขี้เกลียดไม่ได้เด็ดขาดคุณตาเป็นคนเอาการเอางานมาก ถึงแม้จะท้อเป็นบางเวลาก็ไม่เหน็ดเหนื่อย แต่ก็มีอยู่สองสามครั้งที่ร้องไห้เพราะควาย ครั้งแรกก็คือตกหลังควายเพราะยังไม่ได้ฝึก พอขึ้นขี่หลังมันก็วิ่งสุดขีดเลยอาจตื่นตกใจอะไรก็ไม่รู้ วิ่งไปชนใส่รั้วไม้ไผ่จนตกหลังควายไม่รู้ตัวเลย ครั้งที่สองควายที่เอาไปปล่อยกินหญ้าปกติเย็นๆ พวกมันก็จะกลับมาบ้านเอง ซึ่งวันนั้นฝนก็ตกแรงด้วยจนมืดควายก็ยังไม่มาคุณตาก็สั่งให้ไปตามหาก็ ไอ้เราก็ไม่อยากไปเท่าไหร่เพราะมันจะมืดแล้วฝนก็ตกด้วย แถมทางผ่านก็เป็นป่าช้าซะด้วยตอนกลางวันไม่กลัวเท่าไหร่พอกลางคืนมันยิ่งน่ากลัวมาก ไม่ไปก็ไม่ได้กลัวควายหายเลยจำเป็นต้องไปกับเขาแต่ก็ไม่เจอ พอรุ่งเช้าจึงเห็นพวกมันกลับมาบ้านจากนั้นก็เฝ้าดูแลมันตลอด คิดว่าพวกมันอาจหลบฝนที่ไหนสักแห่งจนหาทางกลับบ้านไม่ได้ นี้ก็เป็นอีกเหตุการณ์ที่ทำให้ไม่เคยลืม

วัดบ้านดอนเงิน (วัดบ้านเกิด)

บรรพชาสามเณร

วัดหาดคีบเก่าที่บรรพชาสามเณร

บรรพชาเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ.2547 พระอุปัชฌาย์ชื่อ สาธุใหญ่ พูมมา โพธิโก อดีตเจ้าอาวาสวัดบ้านหาดคีบ อดีตเจ้าคณะอำเภองอย อำเภองอย จังหวัดหลวงพระบาง สปป.ลาว ภาษาลาว คำว่า “สาธุใหญ่” หมายถึง พระอาจารย์ใหญ่หรือตุ๊เจ้าหลวงนั่นเอง ท่านเป็นพระมหาเถระโดยพรรษาและตำแหน่งระดับเจ้าคณะอำเภอ ปกครองคณะสงฆ์ทั้งอำเภอ ตอนนี้ท่านได้มรณภาพไป

ภาพเคลื่อนแม่น้ำอูแห่งที่ 2 บ้านหาด

ได้หลายปีแล้ว หลายคนอาจสงสัยว่าทำไมไม่บวชอยู่วัดบ้านเกิดตนเองทั้ง ๆ ที่ วัดที่บ้านก็มีพระเหมือนกัน คือตอนนั้นก็ยังไม่คิดด้วยซ้ำว่าจะได้บวชเป็นสามเณรและไปเรียนต่อที่เมืองหลวงพระบาง พอโยมพ่อไปติดต่อวัดได้ถึงมาบอกว่าจะให้บวชเรียน ก็รู้สึกแปลกใจไปนิดหนึ่ง แต่ช่วงนั้นเพื่อนๆ ที่เรียน ม.2 ด้วยก็มีแนวคิดที่จะบวชเหมือนกัน พอได้กำหนดวันจะบวชก็ไปวัดขอยืมหนังสือเจ้าอาวาสมาท่องคำบรรพชา จนท่องได้หมดแล้วโยมพ่อแม่ก็พาไปบวชที่วัดหาดคีบ ซึ่งเป็นบ้านของโยมแม่ ตากับยายและญาติก็อยู่ที่นั่นด้วย เวลาไปบ้านหาดคีบก็ต้องไปด้วยเรืออย่างเดียว แต่ก่อนยังไม่มีถนน แต่ก่อนแม้แต่ไฟฟ้าก็ยังไม่มี นั่งเรือไปก็ใช้เวลาประมาณ 40 นาที แม่น้ำชื่อว่า “แม่น้ำอู” เป็นแม่น้ำอันแห่งที่ 2 ที่ยาวที่สุดในประเทศลาวรองจากแม่น้ำโขง ก่อนจะถึงบ้านหาดคีบต้องผ่านบ้านปากงาไปหนึ่งบ้านก่อน

ก่อนที่จะบวชเป็นสามเณร โยมพ่อได้ไปหาวัดในเมืองหลวงพระบางให้ก่อน พอดีมีสามเณรที่เป็นญาติกันบวชอยู่วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม ก็เลยขอวัดให้ไปอยู่ด้วยจะได้ดูแลแนะนำบอกสอน เมื่อรู้กำหนดวันจะบวชก็รีบหาหนังสือคำขอบรรพชามาท่องใช้เวลาเพียงห้าวันก็ท่องได้หมดเลยรู้สึกตื่นเต้นดีใจที่จะได้บวช เมื่อถึงวันก็พากันขึ้นมาบ้านคุณตาคุณยายทั้งครอบครัว ญาติ ๆ ก็ช่วยกันแต่งดาเครื่องบายศรีนาคและอาหารการกิน พอรุ่งเช้าของวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ.2547 ตอนเช้า เวลา 08.30 น. หลังจากทานข้าวเสร็จก็เข้ามาวัด ให้พี่ชายโกนผมให้เสร็จแล้วก็มาเข้าพิธีบายศรีสู่ขวัญนาคตามประเพณีที่บ้านคุณตา-คุณยาย หลังจากนั้นก็แห่นาคมาวัดเพื่อจะขอบรรพชากับท่านเจ้าอาวาส พระอาจารย์ใหญ่ พูมมา โพธิโก ท่านยังเป็นเจ้าคณะอำเภออีกด้วยในขณะนั้น

หลังจากบวชเป็นสามเณรเสร็จเรียบร้อยก็นอนพักที่วัดหนึ่งคืนตื่นชั้นข้าวเช้าเสร็จก็ออกเดินทางมาเมืองหลวงพระบาง ในการบวชวันแรกจะรู้สึกเหงามากมันบอกไม่ถูก และเริ่มอยากจะรู้ว่าการบวชเป็นสามเณรมันต่างการเป็นฆราวาสตรงไหน แต่ก็ยังไม่ได้ศึกษาและไม่รู้จะถามใคร แม้แต่จะห่มผ้าก็ยังไม่เป็นคิดอยู่ในใจ “จะรอดมั้ยเนี่ย” จนได้ย้ายเข้ามาอยู่วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม บ้านเชียงม่วน อำเภอเมือง จังหวัดหลวงพระบาง เมื่อวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ.2547
ก่อนที่จะบวชเป็นสามเณร โยมพ่อได้ไปหาวัดในเมืองหลวงพระบางให้ก่อน พอดีมีสามเณรที่เป็นญาติกันบวชอยู่วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม ก็เลยขอวัดให้ไปอยู่ด้วยจะได้ดูแลแนะนำบอกสอน เมื่อรู้กำหนดวันจะบวชก็รีบหาหนังสือคำขอบรรพชามาท่องใช้เวลาเพียงห้าวันก็ท่องได้หมดเลยรู้สึกตื่นเต้นดีใจที่จะได้บวช เมื่อถึงวันก็พากันขึ้นมาบ้านคุณตาคุณยายทั้งครอบครัว ญาติ ๆ ก็ช่วยกันแต่งดาเครื่องบายศรีนาคและอาหารการกิน พอรุ่งเช้าของวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ.2547 ตอนเช้า เวลา 08.30 น. หลังจากทานข้าวเสร็จก็เข้ามาวัด ให้พี่ชายโกนผมให้เสร็จแล้วก็มาเข้าพิธีบายศรีสู่ขวัญนาคตามประเพณีที่บ้านคุณตา-คุณยาย หลังจากนั้นก็แห่นาคมาวัดเพื่อจะขอบรรพชากับท่านเจ้าอาวาส พระอาจารย์ใหญ่ พูมมา โพธิโก ท่านยังเป็นเจ้าคณะอำเภออีกด้วยในขณะนั้น

ภาพบ้านหาดคีบ (บ้านจัดสันใหม่)

ปัจจุบันนี้บ้านหาดคีบถูกอพยพมาตั้งรากฐานใหม่เรียกว่า “บ้านจัดสัน” เนื่องจากทางรัฐบาลได้อนุมัติให้จีนมาสัมปทานทำโครงการสร้างเคลื่อนไฟฟ้าน้ำอูแห่งที่ 2 ขั้นกลางหมู่บ้านหาดคีบ และสั่งให้ชาวบ้านอพยพย้ายบ้านมาอยู่ริมถนนติดกับบ้านปากงา จากนั้นทางการจีนได้มาเวนคืนพื้นที่ใหม่ และสร้างบ้าน สร้างวัดใหม่ให้กับชาวบ้าน แต่ถึงอย่างไรก็ตามการที่ทำชาวบ้านต้องย้ายจากบ้านเก่ามาอยู่บ้านจัดสันใหม่ย่อมทำให้ชาวบ้านเสียความรู้สึกเพราะผลที่ได้รับไม่เป็นไม่ตามที่ทางการจีนจะกระทำให้ บอกว่าจะชดใช้ค่าเสียหาย จะดูแลเยียวยาประชาชนตามสัญญา 3 ปี เพื่อให้ประชาชนสามารถพึ่งพาตนเองได้ก็ไม่ได้ช่วยเหลือแต่ประการใด ที่ไร่ที่นาที่สวนชาวบ้านสูญหายหมด ไม่มีที่ทำกิน ตอนนี้บ้านเก่าก็เหลือแต่วิหารที่อัตมาบวชเป็นสามเณรซึ่งทางการจีนยังไม่รื้อถอน

อุปสมบทภิกษุ

อุปสมบทเมื่อวันที่ 21 เมษายน พ.ศ.2552 ณ วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม บ้านเชียงม่วน อำเภอเมือง จังหวัดหลวงพระบาง โดยมีพระอุปัชฌาย์ชื่อ พระอาจารย์ใหญ่ บุญบาง มหาญาโน เจ้าอาวาสวัดเชียงเหล็ก บ้านเชียงเหล็ก อำเภอเมือง จังหวัดหลวงพระบาง พระกรรมวาจาจารย์ชื่อ พระอาจารย์ใหญ่ จันเพ็ง ผริตธมฺโม อดีตเจ้าอาวาสวัดใหม่ สุวรรณภูมิมาราม บ้านป่าขาม อำเภอเมือง จังหวัดหลวงพระบาง และพระอนุสาวนาจารย์ คือ พระอาจารย์ใหญ่ อ่อนแก้ว กิตติภัทโท เจ้าคณะจังหวัดหลวงพระบาง องค์ปัจจุบัน ที่วัดปากคาน บ้านเชียงทอง อำเภอเมือง จังหวัดหลวงพระบาง

ภาพเถราพิเษกจากเจ้าม่อมเป็นสาธุ

คำว่า “เจ้าม่อม” คือ พระภิกษุ หมายถึง ภิกษุบวชใหม่ จากนั้นเมื่อถึง 3 พรรษา จึงมีศรัทธาขอเถราภิเษก (หดสรง) เป็น “สาธุ” แปลว่า ดีแล้ว เป็นชื่อเรียกพระสงฆ์เฉพาะหลวงพระบาง ถ้าเป็นจังหวัดอื่นในลาวก็จะเรียกแตกต่างกันไป เช่น ครูบา พระอาจารย์ หรือ ยาท่าน ยาครู เป็นต้น การที่จะอุปสมบท ถือว่าเป็นเรื่องใหญ่มากสำหรับอัตมา เพราะกลัวว่าจะท่องคำอุปสมบทไม่ได้ ซึ่งการบวชเณรกับบวชพระมันต่างกัน แต่โชคดีที่รู้ว่าจะได้อุปสมบทหมู่ คือ บวชกัน 3 รูป ก็เลยรับตกลงกับหลวงพ่อ พระพูมมา พรมฺมสาโร เจ้าอาวาสวัดป่าไผ่ มีชัยยาราม เนื่องจากท่านเป็นเจ้าภาพในการอุปสมบททั้ง 3 รูปพร้อมกัน ท่านก็ดีใจมากที่ได้บวชพระลูกศิษย์ก่อนสิ้นลมหายใจ ท่านมรณภาพเมื่ออายุ 97 ปี พ.ศ.2554 เมื่อทราบข่าวว่าท่านมรณภาพแล้วก็กลับไปเสียศพท่านจนกว่าเสร็จงานจึงกลับมาศึกษาเล่าเรียนต่อที่ประเทศไทย

วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม

ວັດປ່າໄຜ່ ມີໄຊຍາຣາມ ເມືອງຫຼວງພະບາງ ແຂວງຫຼວງພະບາງ

วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม สร้างขึ้นเมื่อปีพุทธศักราช 2308-2334 โดยพระเจ้าสุริยะวงศาธิราช กษัตริย์แห่งราชอาณาจักรลาวล้านช้าง ตั้งอยู่ถนนสักกะลิน บ้านเชียงม่วน เมืองหลวงพระบาง แขวงหลวงพระบาง สปป.ลาว ขณะนั้นมี พระพูมมา พรมฺมสาโร เป็นเจ้าอาวาสวัดป่าไผ่ มีชัยยาราม หลังจากท่านได้มรณภาพไปก็มีพระเพื่อนด้วยกันรับหน้าที่ดูแลวัดแทน และปัจจุบันได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสวัดป่าไผ่ มีชัยยาราม จนถึงปัจจุบัน

ย้อนหลังไปตอนย้ายมาอยู่วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม หลังจากได้บวชเป็นสามเณรเรียบร้อยแล้วที่บ้านหาดคีบ อำเภองอย จังหวัดหลวงพระบาง เมื่อวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ.2547 รุ่งเช้าหลังจากทำกิจวัตรฉันภัตตาหารเสร็จเรียบร้อยก็ย้ายมาอยู่วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม เมืองหลวงพระบาง แขวงหลวงพระบาง เมื่อเดินทางมาถึงวัดก็เข้ามากราบเรียนให้ท่านเจ้าอาวาสทราบ ท่านก็มีเมตตาอย่างมากกับลูกศิษย์ทุกรูป แต่ถ้าไม่ได้สามเณรที่เป็นญาติด้วยกันก็คงไม่ได้อยู่วัดนี้ เพราะว่าพระเณรเยอะมาก 30 กว่ารูป ถือว่าเยอะมากและวัดนี้ก็ไม่ใหญ่เท่าใดหนัก ที่พักก็มีจำกัด สำหรับการมาอยู่วัดนี้ อันดับแรกพระเณรทุกรูปจะต้องท่องหนังสือสวดมนต์ให้ได้ ครองผ้าให้เป็นระเบียบเรียบร้อย เวลาออกรับบิณฑบาตจะได้สวยงาม ผ่านไปสามเดือนโรงเรียนสงฆ์หรือพระปริยัติธรรมแผนกสามัญก็เปิดรับสมัครในเดือนเก้าประจำทุก ๆ ปี วัดนี้อยู่ใกล้โรงเรียนสงฆ์มากแค่เดินไป 5 นาที ก็ถึงแล้ว เพราะอยู่วัดศรีพุทธบาท บ้านเดียวกัน วัดศรีพุทธบาทนี้จะอยู่ติดกับพระธาตุภูศรี ซึ่งตั้งอยู่บนยอดเขาใจกลางเมืองมรดกโลกหลวงพระบาง ผมอยู่วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม เป็นเวลา 6 ปีเต็ม ในช่วงเวลาที่อาศัยอยู่วัดนี้เพื่อศึกษาเล่าเรียนทั้งพระธรรมวินัยและทางโลกด้วย ก็ทำให้เห็นได้ในหลายแง่มุมของการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข เข้าใจถึงความรักความสามัคคีช่วยเหลือเกื้อกูลกันอย่างพี่น้องร่วมท้องเดียวกัน ได้อะไรมาก็แบ่งปันกัน ถึงแม้บางช่วงอาหารการฉันจะขาดๆ เขินๆ ก็ไม่เคยท้อถอย บางครั้งโยมพ่อ-แม่พระเณรคิดถึงลูกสงสารกลัวจะไม่ได้ฉันอะไรดีๆ ก็หามาให้เอามาฝากลูกพระลูกเณรทำอาหารฉันเองก็มี ที่วัดก็พอมีพื้นที่ปลูกผักข้างกุฏิพระเณรก็ช่วยกันปลูกผักสวนครัวเพื่อใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ แต่ก่อนข้างๆ วัด ยังไม่มีบ้านพักโรงแรมมากเท่าไรหนัก มาปัจจุบันมีแต่ตึกอาคารบ้านช่องเต็มไปหมดและนักท่องเที่ยวก็เพิ่มมากขึ้น

พระพูมมา พรมฺมสาโร อดีตเจ้าอาวาสฯ

การที่มาบวชครองเพศบรรพชิตทำให้เราได้เรียนรู้อะไรหลายๆ อย่าง ที่สำคัญก็คือ ต้องมีความอดทน มีระเบียบวินัย เชื่อฟังครูบาอาจารย์ แค่นี้ก็อยู่ร่วมกันได้แล้ว อัตมาก็ใช้วิตอยู่แบบนี้มาเรื่อยๆ จนครบอายุ 20 ปี ก็ได้ลาสิกขาไปสอบจบชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย ม.6 ที่โรงเรียน ม.ส. ชัยเชษฐา เมืองชัยเชษฐา นครหลวงเวียงจันทน์ หลังจากสอบเสร็จแล้วก็กลับมาอุปสมบทอยู่ที่วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม ได้ 1 พรรษา และย้ายมาศึกษาต่อที่ประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ.2553

ประวัติการศึกษา

บ้านดอนเงิน เป็นบ้านเล็ก ยังอยู่ห่างไกลความเจริญมาก มีประชากรเพียง 40 กว่าหลังคาเรือน อัตราการเกิดก็ลดลง โรงเรียนจึงมีเพียงชั้นประถมตั้งแต่ ป.1-ป.5 เท่านั้น หลังจากเรียนจบประถมก็ไปเรียนต่อที่โรงเรียนบ้านปากงา บ้านอยู่ติดๆ กัน ซึ่งเป็นโรงเรียนมัธยมศึกษาตอนต้นตั้งแต่ ม.1- ม.3 ทุกวันต้องตื่นแต่เช้าเพื่อไปหาปลาในแม่น้ำอู กลับมาถึงบ้านทานข้าวและก็เตรียมตัวไปโรงเรียน ออกเดินทางไปโรงเรียนก็ใช้เวลาประมาณ 25 นาที ที่ประเทศลาวเคารพธงชาติ เวลา 07:00 น. หลังจากนั้นเข้าห้องเรียนปกติจนเลิกเรียน เวลา 11:00 น. พักเที่ยงทานข้าว นักเรียนบางกลุ่มก็เล่นกีฬา และเข้าเรียนบ่ายโมงจนถึงบ่าย 3 โมง กลับบ้าน สำหรับวันศุกร์ครูก็จะพานักเรียนออกแรงงานตัดหญ้าบ้าง ทำสวนบ้าง และปลูกต้นไม้ เป็นต้น ผมเป็นคนเรียนไม่ค่อยเก่งเท่าไรหนัก แต่ชอบทำกิจกรรมมากกว่า หลังจากเรียนจบชั้นมัธยมปีที่ 2 ก็ได้เข้ามาบวชเรียนต่อ ม.3 ที่โรงเรียนศรีพุทธบาท ซึ่งเป็นโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกสามัญตั้งแต่มัธยมต้นถึงมัธยมปลาย

แต่ก่อนจะเปิดรับสมัครเรียนปีนั้น พ.ศ.2547 ซึ่งเป็นปีแรกที่ผู้อำนวยการโรงเรียนได้ออกประกาศไปยังพระสงฆ์สามเณรทุกรูปที่จะมาสมัครเรียนใหม่ให้สอบท่องบทสวดมนต์ผ่านก่อนแล้วถึงจะรับสมัครเข้าเรียน สถานที่สอบคือ วัดปากคาน วัด สาธุใหญ่อ่อนแก้ว กิตฺติภัทฺโท เจ้าคณะอำเภอเมืองหลวงพระบาง ปัจจุบันท่านเป็นเจ้าคณะแขวงหลวงพระบาง และได้มาสร้างโรงเรียนสงฆ์ที่วัดบ้านเกิดท่านคือวัดป่าผาโอ ห่างจากเมืองหลวงพระบางออกไปทางเหนือ ประมาณ 20 กม. เวลาสอบเสร็จแล้วเค้าจะออกใบรับรองให้ว่าคุณสอบผ่านแล้ว สามารถนำใบรับรองไปยื่นสมัครเข้าเรียนต่อมัธยมศึกษาปีที่ 3 ตอนนั้นจ่ายค่าธรรมเนียมเพียง 15,000 กีบ เท่ากับ 60 บาท ต่อคน/ปี ปัจจุบันค่าธรรมเนียมแพงมากไม่ต่ำกว่า 800 ต่อคน/ปี ถ้าเทียบกับเมื่อก่อน สมัยนั้นการเรียนก็ยังเรียบง่ายอยู่เพราะเป็นเมืองมรดกโลก คนต่างชาติมาเที่ยวหลวงพระบางกันเยอะมากในแต่ละปี ส่วนมากก็จะมีนักท่องเที่ยวจากไทยและยูโรปกันเยอะ ช่วงฮายซีชั่นก็จะเป็นช่วงฤดูหนาวและช่วงสงกรานต์ เป็นต้น

การที่นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติมาเที่ยวลาว โดยเฉพาะเมืองหลวงพระบาง ซึ่งขึ้นชื่อว่าเป็นเมืองมรดกโลกทางด้านวัฒนธรรม มีวัดวาอารามที่เก่าแก่และงดงาม และมีประวัติศาสตร์วัตถุโบราณมายาวนาน นอกจากนั้นก็ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติหลายแห่งอีกด้วย ทำให้พระสงฆ์สามเณรมีความกระตือรือร้นอยากรู้อยากเรียนภาษาต่างประเทศกันมากขึ้น โดยเฉพาะภาษาอังกฤษเป็นภาษาที่ทั่วโลกยอมรับว่าเป็นภาษาสากล เวลาฝรั่งเข้ามาวัดถามโน่นนี่ก็ตอบเค้าไปไม่ได้ เลยจำเป็นต้องไปเรียนพิเศษตอนกลางคืน หลังจากทำวัตรเย็นเสร็จพระเณรก็จะพากันไปเรียนพิเศษกันเยอะมากรวมทั้งอัตมาด้วย การเดินทางไปเรียนก็ใช้เวลาเกือบ 30 นาที เดินด้วยเท้าสะพายย่ามไปเรียนพิเศษ เป็นเวลาอยู่ 2 ปี ปีแรกก็พอพูดได้นิดหน่อยแต่เราอยากจะทวนบทที่เคยเรียนมาก็เลยตัดสินใจเรียนอีกปี สามารถนำความรู้มาถ่ายทอดสู่สามเณรรุ่นน้องต่อไป เป็นการฝึกทักษะการสอนของตัวเองไปด้วย พูดคุยกับฝรั่งบ้างอะไรบ้างก็ได้พื้นฐานภาษาอังกฤษมาพอสมควร อัตมาบวชเป็น สามเณรเป็นเวลา 5 ปี ซึ่งกำลังจะจบมัธยมศึกษาตอนปลายชั้นปีที่ 6 อายุก็ใกล้จะครบ 20 ปี เจ้าอาวาสวัดป่าไผ่มีชัยยาราม ขอรับเป็นเจ้าภาพการอุปสมบทให้ข้าพะเจ้า ยังอีกหนึ่งเดือนจะครบ 20 ปี พอมาถึงเดือนเมษายนก่อนสงกรานต์อัตมาภาพก็ได้ลาสิกขาชั่วคราวก่อนที่จะอุปสมบท แต่ไม่ทันสอบ ม.6 ก็เลยขอย้ายไปสอบมัธยมศึกษาตอนปลายหรือ ม.6 ที่โรงเรียน มส.ชัยเชษฐา เมืองชัยเชษฐา นครหลวงเวียงจันทน์ หลังสอบเสร็จก็กลับคืนมาหลวงพระบาง เพื่อขอบรรพชาอุปสมบทอีกครั้ง เพราะขณะที่เป็นสามเณรอยู่นั้นได้สมัครเรียนที่วิทยาลัยเอกชน หลักสูตรชั้นสูง 2 ปี หรือ (ป.ว.ส.) สาขาวิชา ภาษาอังกฤษ และสาขาวิชาบริหารธุรกิจ ณ วิทยาลัยบริหารธุรกิจมณีวัน อำเภอเมือง จังหวัดหลวงพระบาง สปป.ลาว ตั้งแต่ พ.ศ.2550-2553 จบได้รับใบประกาศนียบัตรชั้นสูง (ป.ว.ส.) ทั้ง 2 ใบ

หลังจากอุปสมบทเป็นพระภิกษุครบ 1 ปี ก็ได้เดินทางมาศึกษาเล่าเรียนต่อที่ประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ.2553 เดินทางข้ามด่านพรมชายแดนเวียงจัน-หนองคาย ขึ้นรถทัวร์มาลงเชียงใหม่ เพราะว่ามีพระพี่ชายกำลังเรียนปริญญาโทอยู่ที่มหาลัยเชียงใหม่ก็คิดว่าจะอยู่เชียงใหม่กับพระพี่ชาย แต่พอไปดูวัดแล้วก็ไม่มีที่พักเนื่องจากมีพระเณรอยู่กันเยอะมาก อีกอย่างพระพี่ชายก็กำลังจะลาสิกขาและจบปริญญาโท ด้วย ก็เลยคิดว่าจะมาเรียนที่มหาลัยสงฆ์ที่กรุงเทพฯ พอนั่งรถไฟจากเชียงใหม่มาลงกรุงเทพฯ อากาศก็ร้อนอบอ้าวมากไม่สะดวกในการใช้ชีวิตอยู่ในเมืองใหญ่ พักอยู่กรุงเทพฯ สองสามวันแล้วก็กลับมาอยู่เชียงราย ทีแรกก็ไม่รู้ว่าจะได้มาจำพรรษาอยู่ที่วัดพระธาตุผาเงา เพราะคิดอย่างเดียวว่าถ้าไม่ได้เรียนจะกลับคืนไปอยู่หลวงพระบาง แต่พอมาอยู่วัดพระธาตุผาเงา ก็ได้ตัดสินใจจำพรรษาไปก่อน เพราะอีกแค่อาทิตย์เดียวจะเข้าพรรษาแล้วก็เลยอดทนจำพรรษา เรียนนักธรรม และภาษาไทยไปก่อน ออกพรรษาแล้วค่อยว่าอีกที ที่แรกก็ยังไม่ทราบว่าระบบการศึกษาประเทศไทยและประเทศลาวเปิดการเรียนการสอนไม่พร้อมกัน เช่น ประเทศลาวกำลังสอบปิดเทอม ประเทศไทยเปิดเรียนไปก่อนแล้ว 1 เดือน การมาเรียนต่อต่างประเทศจึงเป็นอุปสรรคอย่างมากสำหรับคนที่ไม่รู้ระบบการศึกษาของประเทศใกล้เคียง เพราะจะต้องทำวีซ่านักศึกษาก่อนสมัครเรียนต่อมันมีระเบียบขั้นตอนเยอะแยะมากมาย ปัจจุบันประเทศของพวกเราได้เปิดอาเซียนแล้ว บางสถาบันการศึกษาก็เปิดการเรียนการสอนพร้อมกันในอาเซียน แต่สำหรับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยก็ยังเปิดไม่พร้อมกัน ยกเว้นสาขาภาษาอังกฤษที่เป็นอินเตอร์ ต่อมาปี พ.ศ.2554 อัตมาภาพฯ จึงได้สมัครเรียนที่วิทยาลัยสงฆ์เชียงราย คณะสังคมศาสตร์ สาขารัฐศาสตร์ เอกบริหารรัฐกิจ ซึ่งสาขาวิชาที่ตนเองชอบมากที่สุดในบันดาสาขาต่างๆ ที่เปิดสอน วิทยาลัยสงฆ์เชียงราย เป็นวิทยาเขตหนึ่งที่ขึ้นตรงต่อมหาวิทยาลัยส่วนกลาง คือ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เวลาจบการศึกษาก็จะไปรับปริญญาที่นั่นทุกรูปทั่วประเทศ การศึกษามหาวิทยาลัยของบรรพชิตในประเทศไทยมีอยู่เพียง 2 แห่ง คือ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย มีสาขาวิทยาเขต วิทยาลัยสงฆ์ และห้องเรียนอยู่ทั่วทุกจังหวัด สังกัดมหานิกาย และมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย มีสขาวิทยาเขตอยู่หลายจังหวัดเหมือนกัน สังกัดธรรมยุตนิกาย ทั้งสองแห่งนี้ค่อนข้างจะแตกต่างการมหาวิทยาลัยของทางโลกมาก เพราะทุกสาขาวิชาก็จะเน้นศึกษาเกี่ยวพระพุทธศาสนาเป็นพื้นฐาน เช่น พุทธประวัติ พระไตรปิฎกศึกษา (พระวินัย, พระสูตร, พระอภิธรรม) และ บาลีศึกษา เป็นต้น นอกจากนี้มหาวิทยาลัยของสงฆ์ยังเน้นการจัดกิจกรรมเสริมหลักสูตรให้กับพระนิสิตนักศึกษา โดยเฉพาะกิจกรรมการปฏิบัติธรรมประจำปี และทัศนศึกษาดูงานตามสถานที่สำคัญทางด้านพระพุทธศาสนาทั้งภายในและต่างประเทศ ปัจจุบันมหาวิทยาลัยของสงฆ์ทั้งสองแห่งได้เปิดรับสมัครนักศึกษาทั้งบรรพชิตและคฤหัสถ์ และเน้นทั้งสองด้านคือวิชาทางโลกและทางธรรมไปพร้อมๆ กัน ทำให้มีคนสนใจเข้ามาศึกษามากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะพระนิสิตต่างประเทศจากประเทศลาวก็มาเรียนกันเยอะ ซึ่งอัตมาภาพเองเป็นผู้ก่อชมรมนักศึกษาสงฆ์ลาวเชียงราย ขณะนั้นมีพระสงฆ์สามเณรลาวเรียนปริญญาตรีด้วยกัน จำนวน 10 กว่ารูป เรียนพระปริยัติธรรม 5-6 รูป และ ก.ศ.น. อีก 2-3 รูป ก็มารวมตัวกันก่อตั้งเป็นชมรมพระนิสิตลาวขึ้นอย่างเป็นทางการ ประจำปีการศึกษา 2555 เพื่อดูแลซึ่งกันและกัน โดยเฉพาะเรื่องการทำเอกสารวีซ่าประจำปี การเดินทาง สถานที่พักอาศัย และดูแลความเป็นระเบียบเรียบร้อยของสมาชิกในชมรม นอกจากนี้ก็ยังจัดกิจกรรมโครงการเสริมหลักสูตรและทัศนศึกษาดูงานประจำทุกๆ ปี ทำให้เกิดความสมัครสมานสามัคคีเกิดขึ้นในชมเราของพวกเรา ซึ่งมีการจัดการเลือกตั้งประธานคนใหม่ทุกๆ 2 ปี เพื่อหมุนเวียนกันดูแลชมรมต่อไป

ภาพรับปริญญาตรีที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

หลังจากเรียนจบปริญญาตรีที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์เชียงรายเรียบร้อยก็มาสมัครลงทะเบียนเรียนต่อปริญญาโทที่มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย สาขาการบริหารการศึกษา ตั้งแต่ปีการศึกษา 2558 ถึงปัจจุบัน บางคนอาจคิดสงสัยว่าทำไมพระไม่ไปเรียนของมหาวิทยาลัยของสงฆ์ โดยเฉพาะมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงการราชวิทยาลัย ซึ่งเปิดการเรียนการสอนตั้งแต่ระดับปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก เหมือนกันกับมหาวิทยาลัยทางโลกทุกประการ บางคนอาจชอบเรียนมหาวิทยาลัยต่างจังหวัด หรือสอบได้ทุนเรียนมหาวิทยาลัยต่าง ๆ หรืออาจเรียนอยู่จังหวัดของตนเอง ซึ่งอาตมาเข้าใจว่าการศึกษาเป็นเพียงส่วนหนึ่งในการยกระดับเพื่อนำความรู้ไปประกอบอาชีพหรือนำใบประกาศนียบัตรไปสมัครงาน แต่ถ้าเรียนไปด้วยหางานทำไปด้วยก็จะได้ทั้งความรู้และประสบการ สำหรับพระแล้วก็มีงานทำเหมือนกันอันเป็นกิจของสงฆ์เพื่อสนองงานเจ้าอาวาส ก็อาศัยเรียนไปด้วยทำงานไปด้วย อีกอย่างเจ้าอาวาสวัดพระธาตุผาเงาก็ไม่อยากให้ไปเรียนที่อื่น เพราะเกรงว่าจะไม่มีใครอยู่ช่วยงาน อัตมาจึงตัดสินใจอยู่ต่อและมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงรายก็มีสาขาวิชาที่น่าสนใจอยู่ก็คือ สาขาการบริหารการศึกษา นั่นเอง เพราะคิดว่าอนาคตอาจได้ทำงานในสถานศึกษาและสามารถเป็นผู้บริหารการศึกษาได้ในอนาคต สรุปรวมแล้ว ตั้งแต่อายุ 8 ปี ถึงปัจจุบันอายุ 27 ปี ก็จะมีการศึกษามาเกี่ยวข้องอยู่เสมอและต่อเนื่องกันมาเรื่อยๆ จึงบอกกับตัวเองว่า “ถ้าบวชแล้วไม่ได้เรียนก็จะลาสิกขาและมาต่างประเทศแล้วไม่ได้เรียนก็จะไม่อยู่อย่างแน่นอน” ที่บอกว่า ถ้าบวชแล้วไม่ได้เรียนก็จะลาสิกขา แต่ไม่ได้หมายความว่าไม่มีศรัทธาที่จะบวช แต่อยากจะศึกษาทั้งทางโลกและทางธรรมไปพร้อม ๆ กัน การที่มาอยู่ประเทศไทยก็เช่นกันก็มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น หลังจากเรียนจบแล้วก็จะกลับไปทำงานอยู่ที่บ้านหรืออาจครองเพศบรรพชิตต่อไป

ช่วงระยะเวลา 6 ปี ที่มาอาศัยอยู่ประเทศไทยก็ได้เรียนรู้เรื่องราวต่าง ๆ เริ่มแรกก็ยังไม่รู้อะไรเท่าไหร่นักแต่ก็ค่อยๆ ปรับตัวไปตามสภาพแวดล้อม โดยเฉพาะอยู่วัดพระธาตุผาเงา อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย มีกิจกรรมหลายๆ ให้ทำทางด้านพระพุทธศาสนา เช่น การปฏิบัติธรรม ศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกนักธรรมและแผนกบาลี และอื่นๆ เพื่อสืบต่อพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองสืบต่อไป เมื่อย้ายกลับไปอยู่บ้านก็สามารถนำความรู้และประสบการไปพัฒนาให้ดียิ่งขึ้น

ประวัติการทำงาน

เมื่อปี พ.ศ.2550-2552 เคยเป็นครูสอนพิเศษภาษาอังกฤษพื้นฐานให้กับน้องๆ สามเณรอยู่ที่วัดป่าไผ่ มีชัยยาราม อำเภอเมือง จังหวัดหลวงพระบาง สปป.ลาว เนื่องจากว่าช่วงนั้นเจ้าอาวาสไม่อนุญาตในพระสงฆ์สามเณรภายในวัดออกนอกวัดตอนกลางคืน เพราะมันจะดูไม่เหมาะสมสำหรับสมณะเพศทำให้ชาวบ้านติเตียนได้ ส่วนเราก็ได้แต่สงสารน้อง ๆ สามเณร ที่กำลังไฝ่รู้ไฝ่เรียน ตอนแรกก็สอนแต่เฉพาะสามเณรน้องชาย เอามาบวชอยู่ด้วยฝึกสอนภาษาอังกฤษให้เค้ามาประมาณ 3 จนสามเณรน้องชายจบมัธยมศึกษาชั้นปีที่ 6 แล้วก็ออกไปเรียนต่อระดับปริญญาตรีที่มหาวิทยาลัยสุพานุวงศ์ จบแล้วก็หางานทำเป็นที่เรียบร้อย

หลังจากได้มาอาศัยอยู่วัดพระธาตุผาเงา เป็นเวลา 2 ปี หลวงพ่อท่านเจ้าอาวาส ได้มอบหมายให้ช่วยดูแลเด็กศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ เป็นกรรมการฝ่ายสาธารณูปการ และเป็นพระวิทยากรค่ายคุณธรรมจริยธรรม ของวัดพระธาตุผาเงา ต.เวียง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย และยังได้ช่วยงานหลายๆ อย่างเกี่ยวกับวัดเป็นประจำทุกๆ วัน แต่ก็เอาเวลามาสนใจการศึกษาที่กำลังเรียนอยู่ในปัจจุบัน